Przewodnicząca: Magdalena Faber
Wiceprzewodniczący: Rafał Grosz
Członkowie: Anna Kubieniec, Anna Zięba
Komisja powstała w 1961 r. jako Komisja Krajoznawcza i Ochrony Zabytków z inicjatywy kol. mgr Magdaleny Meres ówczesnej dyrektor Muzeum w Żywcu oraz Heleny Chłopczykowej i Marii Gałuszkowej. Celem komisji było objęcie ochroną ginących zabytków przeszłości poprzez inwentaryzację ich stanu i wciągnięcie władz administracyjnych i kościelnych w akcję zachowania tychże oraz wciąganie chętnych w ruch turystyczny poprzez wycieczki w regionie i szkolenia na obszarze całego kraju. Osobnym działaniem było pielęgnowanie tradycji kulturalnych regionu. Działalność komisji została wysoko oceniona przez zarządy wojewódzkie i krajowy PTTK. oraz władze administracyjne województw krakowskiego, ówczesnego bielskiego i śląskiego oraz ministerstwa kultury i sztuki co zaowocowało szeregiem wyróżnień i odznaczeń zarówno dla komisji jak i poszczególnych działaczy. Owocna współpraca z wojewódzkim konserwatorem zabytków mgr Karolem Gruszczyńskim uratowała nie jeden obiekt przed zniszczeniem. Warto w tym miejscu podkreślić zasługi szczególnie kol. Krystyny Walas z Jeleśni i kol. Wawrzyńca Ficonia z Jeleśni. Pełną dokumentację bogatej działalności można znaleźć w kronikach komisji prowadzonych pod przewodnictwem kol. Chłopczykowej. Komisja objęła swą działalnością przede wszystkim młodzież zarówno ze szkół podstawowych, średnich jak i także policealnych. Po 1988 r. w związku ze zmianami w wymaganiach odgórnych komisja wycofała się z ochrony zabytków i poczęła funkcjonować po obecną nazwą. W tym okresie utraciła także kontakt ze szkołami z uwagi na brak zainteresowania. Pozostała jednak działalność krajoznawcza i pielęgnowanie tradycji i zwyczajów żywieckich oraz krótkie wycieczki po terenie województwa. Nieubłagana biologia spowodowała odejście i starzenie się członków komisji. W 2008r zmarła kol. Meres, a w 2012 kol. Chłopczykowa i Gałuszkowa. Pozostali członkowie postanowili jednak kontynuować działalność komisji uważając, że szkoda zaprzepaścić wieloletni dorobek.
